Xác lập quan hệ đối tác toàn diện Việt - Mỹ

Hội đàm giữa Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Tổng thống (TT) Mỹ Barack Obama đã diễn ra vào trưa 25-7 tại Nhà Trắng (giờ Mỹ). TT Obama hoan nghênh chủ toạ nước Trương Tấn Sang và đoàn đại biểu cấp cao nhà nước Việt Nam tới thăm chính thức Mỹ, khẳng định trọng quan hệ Việt Nam - Mỹ và vai trò của Việt Nam tại khu vực, mong muốn quan hệ giữa 2 nước trong thời kì tới sẽ tiếp kiến phát triển mạnh mẽ. TT Obama khẳng định Mỹ đấu tôn trọng khu vực châu Á - Thái Bình Dương trong tổng thể chiến lược chung của Mỹ, trong đó có vai trò trung tâm của ASEAN trong một cấu trúc khu vực đang định hình cũng như các cơ chế cộng tác tiểu khu vực; mong muốn xúc tiến quan hệ với ASEAN cũng như các đối tác khác của Mỹ tại Đông Bắc Á... Chủ toạ nước Trương Tấn Sang cảm ơn TT Obama đã mời đến thăm chính thức Mỹ, khẳng định Việt Nam hoan nghênh Mỹ tăng cường hiệp tác với châu Á - yên bình Dương vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khu vực, nhấn mạnh Việt Nam tôn trọng và mong muốn tiếp chuyện thúc đẩy quan hệ với Mỹ. Hai bên tán đồng đánh giá quan hệ 2 nước thời kì qua đã phát triển sâu rộng trên nhiều lĩnh vực, cả phương diện song phương và đa phương, tạo nền tảng cho quan hệ bước sang một thời đoạn phát triển mới. Trên cơ sở đó, 2 nhà lãnh đạo đã quyết định xác lập quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ dựa trên các nguyên tắc coi trọng Hiến chương Liên Hiệp Quốc, pháp luật quốc tế, quý trọng thiết chế chính trị, độc lập, chủ quyền và kiêm toàn cương vực của nhau. Quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ sẽ tạo ra phạm vi mới cho quan hệ hiệp tác giữa 2 nước trong các lĩnh vực như chính trị - ngoại giao, kinh tế - thương mại, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, môi trường và y tế, hợp tác nhân đạo - giải quyết hậu quả chiến tranh, quốc phòng - an ninh, bảo vệ và thúc đẩy quyền con người và văn hóa - thể thao - du lịch... Hai nhà lãnh đạo tin tức đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ sẽ không chỉ phục vụ tốt hơn ích 2 nước mà còn đóng góp vào hòa bình, ổn định, cộng tác và phát triển ở châu Á - thanh bình Dương và trên thế giới. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang gặp các thành viên Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ. Ảnh: TTXVN Hai nhà lãnh đạo cũng đã bàn luận các biện pháp nhằm đưa quan hệ 2 nước đi vào chiều sâu, thiết thực và hiệu quả hơn nữa trong thời kì tới, trong đó có tăng cường bàn luận đoàn cấp cao, thiết lập các cơ chế hiệp tác mới hoặc nâng cấp các cơ chế hiện có. Hai nhà lãnh đạo hoan nghênh việc thiết lập cơ chế hội thoại thường kỳ giữa 2 bộ trưởng ngoại giao. Hai bên nhấn mạnh cộng tác kinh tế, thương mại, đầu tư là nền tảng và động lực của đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ, khẳng định cam kết hoàn tất thương thuyết hiệp nghị Đối tác thương mại xuyên thanh bình Dương (TPP) vào thời khắc sớm nhất có thể trong năm, tính đến sự đa dạng về trình độ phát triển của mỗi nước trong phạm vi một Hiệp định thăng bằng và toàn diện. TT Obama hoan nghênh những thành quả đổi mới kinh tế của Việt Nam, nhất trí tăng cường hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư ưng chuẩn khuôn khổ Hội đồng TIFA, cũng như Sáng kiến Tăng cường liên kết kinh tế ASEAN (E3) và APEC; ghi nhận quan tâm của Việt Nam về việc Mỹ xác nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường. Hai nhà lãnh đạo tán thành thúc đẩy cộng tác khoa học - công nghệ, nhất là trong các lĩnh vực năng lượng hạt nhân, công nghệ không gian và nghiên cứu biển. Hai bên cũng tán thành đẩy mạnh cộng tác trong các lĩnh vực song phương khác như giáo dục, quốc phòng - an ninh, hợp tác nhân đạo khắc phục hậu quả chiến tranh… cũng như tăng cường kết hợp trên các diễn đàn quốc tế và khu vực như APEC, ARF, EAS, ADMM+... Hai nhà lãnh đạo tái khẳng định ủng hộ giải quyết tranh chấp ở biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước liên hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS). Hai nhà lãnh đạo cũng tái khẳng định ủng hộ nguyên tắc không dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực để giải quyết tranh chấp trên biển và bờ cõi. Hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh giá trị của việc tuân đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên tại biển Đông (DOC) giữa ASEAN và Trung Quốc và tầm quan trọng của việc khởi động đàm phán để đạt được Bộ lệ luật xử sự (COC) hữu hiệu trên biển Đông. Hai bên cũng đã đàm luận về một số vấn đề còn dị biệt, trong đó có vấn đề quyền con người; nhất trí tiếp tục phê chuẩn hội thoại xây dựng và coi trọng lẫn nhau để tăng cường hiểu biết, giảm thiểu khác biệt, không để vấn đề này ảnh hưởng tới quan hệ đang phát triển tốt đẹp giữa 2 nước. Nhân dịp này, chủ toạ nước Trương Tấn Sang mời TT Obama và phu nhân thăm chính thức Việt Nam vào thời kì ăn nhập và TT Obama đã vui vẻ nhận lời. Sau cuộc hội đàm, chủ toạ nước Trương Tấn Sang và TT Obama đã có cuộc gặp gỡ báo chí. Hai bên đã ra Tuyên bố chung về quan hệ Việt Nam - Mỹ. Trước đó, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cùng Đoàn Đại biểu cấp cao quốc gia Việt Nam đã tham dự tiệc thiết đãi của Chính phủ Mỹ do Ngoại trưởng John Kerry chủ trì với sự dự của hơn 100 khách mời gồm các thành viên nội các, lãnh đạo Quốc hội và lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ. Trong bài phát biểu chào mừng, Ngoại trưởng John Kerry đã nhắc lại kỷ niệm gắn bó với Việt Nam từ thời chiến tranh, quá trình bình thường hóa quan hệ 2 nước. Ngoại trưởng khẳng định Chính phủ Mỹ tôn trọng và mong muốn quan hệ 2 nước phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong thời kì tới thông qua các cơ chế hợp tác hiệu quả trên nhiều lĩnh vực. Chủ toạ nước Trương Tấn Sang cho rằng sau hơn 25 năm thực hiện công cuộc đổi mới, từ một nước kém phát triển, Việt Nam đã vươn lên trở thành một nước có thu nhập nhàng nhàng với tốc độ tăng trưởng khá và đã đạt trước hạn nhiều mục tiêu thiên niên kỷ. Chủ toạ nước Trương Tấn Sang nhấn mạnh: Trong chính sách đối ngoại, Việt Nam trọng và xem Mỹ là một đối tác quan yếu hàng đầu. Quan hệ 2 nước đã đạt được những bước tiến tích cực thời kì qua trên cơ sở khuôn khổ quan hệ đối tác tích cực, hữu nghị, xây dựng, cộng tác nhiều mặt, tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi. Chủ toạ nước cũng cho rằng phê duyệt các cuộc đối thoại, Mỹ và Việt Nam sẽ hiểu nhau hơn, nhất là về cách tiếp cận cũng như những đặc thù về văn hóa, lịch sử của mỗi bên. Việt Nam luôn vậy để bảo vệ và xúc tiến quyền con người, phấn đấu để người dân được hưởng những thành quả tốt đẹp nhất của công cuộc đổi mới. Chủ toạ nước khẳng định 2 nước đang đứng trước những cơ hội để đưa quan hệ song phương sang giai đoạn phát triển mới. Chiều và tối 24-7, chủ toạ nước Trương Tấn Sang cũng có các cuộc gặp với Chủ tịch nhà băng Thế giới (WB) Jim Yong Kim, giám đốc điều hành Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) Christine Lagarde, dự tọa đàm bàn tròn và chiêu đãi của các doanh nghiệp Mỹ. "Một sự kiện lịch sử"... Chuyến thăm chính thức cấp nhà nước tới Mỹ lần thứ hai kể từ khi 2 nước thường ngày hóa quan hệ vào năm 1995 do Chủ tịch nước Trương Tấn Sang dẫn đầu là dịp tốt để thúc đẩy quan hệ Mỹ - Việt lên tầm cao mới. Đây là nhận định của ông Andrew Billo, trợ lý Giám đốc Chương trình Chính sách thuộc Tổ chức Nghiên cứu châu Á (The Asia Society) có hội sở tại New York, khi trả lời TTXVN tại liên hợp Quốc ngày 24-7. Về Hiệp định Đối tác thương nghiệp xuyên thăng bình Dương (TPP), một nội dung chính được bàn luận trong chuyến thăm, ông Andrew cho rằng đây là nhịp tốt cho Mỹ và Việt Nam thiết chế hóa hơn nữa việc hợp tác trong lĩnh vực kinh tế, thương mại. Mỹ đã là đối tác thương nghiệp lớn thứ hai của Việt Nam và TPP sẽ giúp tạo thời cơ thuận lợi hơn cho các công ty Mỹ tiếp cận thị trường Việt Nam cũng như hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ. Trong khi đó, theo báo The Financial Times (Anh), vào thời khắc chính quyền Mỹ đang bị sức ép bởi những đòi hỏi khác nhau ở Trung Đông, bao gồm cuộc chiến Syria, cuộc đảo chính ở Ai Cập và các cuộc thương lượng hòa bình Israel - Palestine, chuyến thăm của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang là một dịp để đặt trung tâm vào điều mà ông Barack Obama đã báo hiệu như một trong những ưu tiên của nhiệm kỳ thứ hai của ông. Báo The Bangkok Post (Thái Lan) cho rằng chuyến công du đầu tiên của ông Trương Tấn Sang đến Washington sẽ tạo nền móng cho các nhà lãnh đạo tầng sự cộng tác chặt chẽ hơn giữa 2 nước. Trong khuôn khổ ASEAN, Bangkok Post nhận định Việt Nam, khởi hành từ vựng trí của mình, có thể là quốc gia tụ tập nhất vào sự thăng bằng địa chính trị, trở nên một trong những nước đề xuất hiệu quả nhất việc tăng cường các mối quan hệ trong khu vực; đồng thời, chuyến thăm của chủ toạ nước Việt Nam tạo nhịp cho cả 2 phía cân chỉnh lại quan hệ song phương. Tờ báo biểu đạt phạm vi đàm luận là toàn diện, bao trùm các quan hệ kinh tế và thương mại, những vấn đề chính trị và an ninh cũng như quan hệ giữa dân chúng 2 nước. Ông Danny Russel, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á, được báo South China Morning Post (Hồng Kông) trích lời cho rằng Đông Nam Á “có lẽ là khu vực đầy sức sống và năng động nhất của chúng ta” ở châu Á, thậm chí trên thế giới. Ông đánh giá chuyến thăm của Chủ tịch Trương Tấn Sang “đúng là một sự kiện lịch sử”. Cao Tuấn